Na straży prawa.

►Prawo autorskie (ang. copyright, symbol: ©) – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawne upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.

© Prawa autorskie dzielimy na:

-osobiste:

uznawanie autorstwa utworu,
sygnowanie utworu nazwiskiem lub pseudonimem,
nienaruszalność treści i formy bez zgody autora,
nadzór nas sposobem korzystania ,
decydowanie o terminie pierwszego publicznego udostępnienia.

-majątkowe:

osobiste wykorzystanie utworu na wszelkie sposoby,
rozporządzenie nim na wszelkie sposoby,
wynagrodzenie za korzystanie z utworu

►Utworem nazywamy każdy przejaw działalności twórczej mający indywidualny charakter (odróżniający go od innych),występujący w jakiejkolwiek postaci,niezależnie od jej wartości,przeznaczenia i sposoby prezentacji.Każdy utwór tak rozumiany jest chroniony przez prawo od samego początku jego powstawania ,nawet gdy jest nie ukończony.Autor utworu nabywa prawo do ochrony automatycznej bez konieczności wypełniania jakichkolwiek formularzy.

►Przepisy polskiego prawa autorskiego wyróżniają trzy typy utworów:

-pierwotne tworzone oryginalnie przez autora,

-opracowania- rożnego rodzaju modyfikacje utworu pierwotnego (np. tłumaczenia , przeróbki ,streszczenia),

-inspirowane- nowe utworu, które powstały w  efekcie kontaktu z utworem pierwotnym,jednak różnią się od niego w takim stopniu, że bez wątpliwości są to dzieła o indywidualnym charakterze.

Istnieje kilka podstawowych typów licencji oprogramowania dostępnego na rynku:

Freeware- program rozpowszechniony na tej licencji jest bezpłatny, można używać go do zastosowań domowych.

Domena publiczna- twórca przekazuje produkt nieodpłatnie jako swego rodzaju dobro publiczne,zrzekając się jednocześnie praw majątkowych.

-Adware - w ramach tego rodzaju licencji program jest rozpowszechniany bez opłat,

-Cardware- w myśl tej licencji autor zachowuje prawa autorskie,pozwala na swobodne rozpowszechnianie  programu, nie domagając się opłat.

GNU- powszechna licencja publiczna , spotykana najczyściej w środowisku Linuksa.

Shareware- w przypadku tej licencji autor zgadza się na krótkotrwałe używanie produktu bez opłat w celu jego wypróbowania.

Demo-zubożana przez autorów wersja programu,która jest udostępniana bezpłatnie w celu rozreklamowania produktu.

Trial- programy tej licencji mogą być tylko używane przez pewien czas , zwykle od 7 do 90 dni.

OEM- najczęściej nazwa ta jest stosowana w odniesieniu do producentów komputerów osobistych,gdy sprzedają je wyłącznie wraz z opracowaniem,w tym przypadku nierozerwalną związanych z komputerem,na którym jest ono zainstalowane.

Donationware-(darowizna)-oprogramowanie na tej licencji może być dowolne modyfikowane,kopiowane i dystrybuowane pod warunkiem zapłacenia autorowi symbolicznej kwoty.

Abandonware-(zrezygnować)-licencja dotycząca oprogramowania,którego twórca dalej nie rozwija  lub zrezygnował z jego obsługi.

Firmware-licencja ta obejmuje oprogramowanie sterujące sprzętem komputerowym,które jest umieszczone w nim na stałe,np. we walutowym układzie pamięci.

Licencja jednostanowiskowa-uprawnia do zainstalowania  programu tylko na jednym komputerze i zakazuje dalszego jej udostępniania.

Licencja grupowa-zezwala na użytkowanie programu w sieci albo w zestawie komputerów ,przy czym zazwyczaj jest określona ich maksymalna liczba.

Creative Commons to organizacja utworzona w 2001 roku,która postawiła sobie za cel rozwinięcie idei licencji copyleft.

►Istnieją 4 podstawowe typy licencji:

-uznanie autorstwa,

-użycie niekomercyjne,

-bez utworów zależnych,

-na tych samych warunkach.

►Legalnie zakupiony film lub muzykę możemy otworzyć bez opłat:

-na własnym sprzęcie w gronie rodziny czy znajomych,

-skopiować 1 raz,

-odprzedać niszcząc wszystkie wykonane wcześniej kopie.

►Jeżeli zostaną złamane prawa autorskie , autor ma prawo żądać:

-zapłaty podwojonej za dany program,

-zwrócenia korzyści uzyskanych w wyniku takiego naruszenia,

-usunięcie nielegalni pozyskanych treści,

-odebranie sprzętu, który posłużył do przestępstwa.

►Hacking- nieuprawnione uzyskanie dostępu do cudzego komputera.

►Phreaking- polega na podłączeniu się do sieci w taki sposób, by koszty ponosiła inna osoba lub instytucja.

►Plagiat- polega na skopiowaniu czyjegoś dzieła lub jego części..Utwór pozostaje plagiatem nawet ,gdy został poddany zaawansowanym przeróbką.

►Dozwolony użytek:

- korzystanie z dzieł w celach naukowych , dydaktycznych,

-publiczne wykonywanie utworów podczas uroczystości religijnych,imprez szkolnych,

-rozpowszechnianie utworów dostępnych na miejscach publicznych.

►Czynny nieuczciwej konkurencji to:

-reklamowanie się w sposób stanowiący ingerencję w sferę prywatności,

-uciążliwe nagabywanie w miejscach publicznych,

-przesyłanie niezamówionych towarów na koszt klienta,

-nadużywanie technicznych środków przekazu.

►Prawdą jest, że :

-swoim krewnym , rodzinie czy znajomym pożyczać książki, filmy czy albumy muzyczne,

-możesz legalnie odsprzedać wcześniej zakupiony legalnie program,

-nie podlegają prawu autorskiemu informacje o wypadkach , pogodzie,kursie walut.

-możesz zamieszczać w celach informacyjnych krótkie streszczenia rozpowszechnianych legalnie utworów(np.artykułów dziennikarskich) 

►Nieprawdą jest , że :

-udostępniać dzieła chronione prawem autorskim,

-udostępniać utwory bez dokonywania opłat,

-jeżeli nie chronisz swoich własnych praw autorskich to je tracisz,

-rozpowszechnianie cudzego utworu nikomu nie szkodzi, a służy reklamie.